معرفی
معرفی
با وجود ادعای جامعه شناسان و سیاستمداران در قرن 19 مبنی بر پایان عصر دین و آغاز دور سکولاریزم، امروزه شاهد رونق بحث های دینی در همه محافل آکادمیک و سیاسی هستیم. در واقع دین عمومی ترین پیوند مردم جهان محسوب می شود که جمعیت های بزرگ جهان را به یکدیگر پیوند می زند. رشد گرایش به ادیان، افزایش تاسیس و فعالیت مراکز دینی و حتی شکل گیری گرایش های رادیکال دینی در مناطق مختلف جهان یک روند رو به توسعه است. این مهم موجب بازنگری در نظریه های دینی در همه سطوح شده است. کلیسا نیز در همین راستا با اعلام رسمی پاپ بندیکت 16 بازسازی کلیسا و توسعه فعالیتهای خود را در اولویت قرار داد.
بطور حتم انقلاب اسلامی ایران نقش مهمی در احیای دوباره دین در جهان داشته است که از این منظر جایگاه مرکزی و محور و منبع دینی مهمی محسوب می شود. توسعه نهضتهای اسلامی، افزایش مسلمانان در غرب، تحولات ناشی از فروپاشی کمونیسم شوروی و در سالهای گذشته، واقعه 11 سپتامبر که منجر به طرح وسیع و مجدد نقش دین در تحولات جهانی گردید، همه موجب شده است تا مطالعه و تحقیق در زمینه ادیان و گروههای مذهبی مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
11 سپتامبر آغاز دوره ای در تاریخ روابط غرب با جهان اسلام شد که محور این تعامل بر اسلام هراسی و ایران هراسی” گذاشته شده است در خصوص ایران تبعیض سه گانه ای شکل گرفته است که” اسلام هراسی” و”شیعه هراسی” را به صورت انضمامی وارد تصویر سازی جهانی از جمهوری اسلامی ایران نموده است. در خصوص نقش دین دو دیدگاه متفاوت وجود دارد عده ای همچون هانتینگتون بر نقش منفی ادیان در جنگ تمدن ها و تحولات آینده دنیا تاکید می کنند و عده ای دیگر همچون آلبرایت وزیر خارجه اسبق آمریکا بر پتانسیل ادیان در ایجاد صلح جهانی تاکید دارند. نقطه مشترک آنها در هر صورت تاکید بر تاثیر ادیان و فرهنگ و عناصر دینی در ابعاد سیاسی و اجتماعی وحتی اقتصادی در تحولات بین المللی است.
در ایران نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی تشکل های متعددی برای فعالیت در زمینه های دینی در داخل و خارج از ایران ایجاد شد. این نهادها نیز ضمن فعالیتهای قابل توجه، همیشه خلاء وجود مرکز تحقیقات علمی و راهبردی در زمینه دین و گفتمانهای دینی، کارکرد نهاد های دینی و چالش های آن در آینده و نقش دین در تحولات آتی را احساس می کردند.
علاوه بر این عوامل از جهت داخلی نیز موسسه ای که بتواند با کمک علوم دیگر به صورت بین رشته ای به صورت متمرکز در حوزه فلسفه، فقه، جامعه شناسی و روان شناسی دین و دین از منظر علوم سیاسی و حتی جامعه شناسی اقتصادی دین به تحقیق بپردازد وجود ندارد و دانشگاه تهران به عنوان دانشگاه مادر کشور در راستای سیاستهای توسعه ای دانشگاه و علوم بین رشته ای و همینطور حمایت از تحقیقات ناظر بر نیازهای جدید می تواند با تاسیس” مرکز مطالعات بین المللی دینی” این گام بزرگ را بردارد و به این وسیله ضمن پاسخ به این نیاز، حرکت مناسبی در تمرکز و تقویت مباحث اجتماعی مربوط به دین و فلسفه، روانشناسی و جامعه شناسی دین بر دارد و فرصت مناسبی را برای هر چه بیشتر شکوفا شدن این حوزه مطالعاتی مهم بردارد و طرف گفتگو و متعامل کننده مناسبی با دانشکده ها و موسسات مطالعاتی دینی جهان در این زمینه باشد. خروجی های مطالعاتی این مرکز میتواند منشا بصیرت، آگاهی و اشراف جهانی بر تحولات دینی را فراهم سازد. از همه مهمتر تدوین و تالیف متون پژوهشی در خصوص وضعیت مسلمانان و به طور خاص شیعیان جهان و ورود پیدا کردن در عرصه گفتمان های علمی بین دینی در جهان است که تاکنون توسط اشخاص و اندیشمندان به صورت غیرمتمرکز صورت می گرفته است. این مرکز می تواند به عنوان یک مرجع مطالعات دینی در جهان که اساسا کار آن مطالعات میدانی دین و مطالعات رسانه ای دین است، مطرح گردد. این مرکز یک موسسه پژوهشی بین المللی از نوع 2 وابسته به دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران می باشد
دانشگاه تهران بعنوان دانشگاه مادر کشور در راستای سیاست های توسعه علمی و تحقیقات ناظر به نیازهای جدید با تاسیس «مرکز مطالعات بین المللی دینی» در جهت پاسخ به این نیاز علمی گام برداشت و در سال 1387 این مرکز رسما تصویب و در دانشکده مطالعات جهان تاسیس گردید.
اهداف
انجام تحقیقات بنیادین و میدانی در حوزه علوم طبیعی و نسبت آن با دین
همکاری علمی و تحلیلی در زمینه تولیدات رسانه ای اعم از تولیدات سینمائی، تلویزیونی، رادیوئی و مطبوعات جهان
نقد و بررسی آراء و نظرات تئوری پردازان در حوزه دین و تاثیر آن بر سبک زندگی و همزیستی مسالمت آمیز جوامع
انجام پژوهش های میدانی در باب حکومت و اخلاق به منظور ارائه راهبرد برای تعامل دینی دستگاهها و موسسات فعال در زمینه دین
ارتباط و ایجاد همکاری های مشترک با دانشگاه ها و موسسات علمی دنیا جهت انجام مطالعات بنیادین در باب نقش دین بر صلح و امنیت جهانی
ارائه و انتقال یافته ها، دیدگاهها و متدهای علمی و پژوهشی در سطح داخلی و بین المللی از طریق دوره های آموزشی کوتاه مدت و بلند مدت،کنفرانس های علمی و انتشار نشریات چند زبانه و آثار علمی.
وظایف
ایجاد گروه های مطالعاتی منطقه ای و موضوعی برای انجام مطالعات راهبردی میدانی در حوزه های مربوط به اهداف مرکز
برگزاری سمینار، کنفرانس، دوره های آموزشی کوتاه مدت و کار گاههای آموزشی و نشر دستاورهای آن.
ایجاد زمینه مناسب برای انجام پژوهش های بین فرهنگی بین اساتید و محقیقین دانشگاه های دنیا و انتشار نتایج دستاوردهای پژوهشی.
ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی به سازمان های ذیربط که به نوعی در تعامل بین المللی با موضوع دین می باشند.
اجراء پروژه های پژوهشی کاربردی درراستای پاسخگویی به نیاز های نظری و عملی تصمیم سازان، سیاست گذاران، برنامه ریزان و مدیران در بخش های دولتی، عمومی و خصوصی.
ایجاد زمینه مناسب برای حمایت از رساله های کارشناسی ارشد و دکتری در حوزه دینی در عرصه بین المللی.
وظایف و اختیارات شورای علمی
*بررسی و پیشنهاد برنامه ها، آئین نامه ها و طرح های آموزشی و پژوهشی به شورای سیاست گذاری.
* برنامه ریزی برای برگزاری همایش، کنفرانس و کارگاههای علمی و پژوهشی.
* بررسی و تایید انتشار نشریات و کتب علمی و تخصصی با اطلاع شورای سیاست گزاری.
* بررسی و تصمیم گیری در خصوص اموری که از سوی رئیس مرکز شورا محول می شود.
*بررسی و تائید برنامه های آموزشی گروه های علمی.
